Finansowanie sprawiedliwej transformacji gospodarki

Podczas konferencji POSIF Sustainable Finance Forum 2025 rozmawialiśmy z członkiniami i członkami Rad Nadzorczych banków o finansowaniu sprawiedliwej transformacji gospodarki. W szczególności o znaczeniu i wpływie członków Rad Nadzorczych, roli banków, głównych działaniach i wyzwaniach. 

Poniżej prezentujemy rozmowę Roberta Sroki, Członka Zarządu POLSIF z Agnieszką Kłos-Siddiqui, członkinią Rady Nadzorczej Banku Millennium. 

Jak postrzega Pani rolę Rad Nadzorczych w kontekście zmian związanych ze zrównoważonym rozwojem w spółkach?

Unijna dyrektywa CSRD, która rozszerza i ujednolica obowiązki przedsiębiorstw dotyczące raportowania informacji niefinansowych, doprecyzowała również odpowiedzialność członków Rad Nadzorczych. Nowe przepisy wymagają od nas nie tylko nadzoru nad sprawozdawczością ESG, ale również wykazania, że posiadamy odpowiednie kompetencje i wiedzę ekspercką w tym zakresie. 

Ponadto raporty ESG muszą zawierać szczegółowe informacje o wpływie działalności na środowisko, społeczeństwo i ład korporacyjny, a także być poddawane niezależnej atestacji przez biegłych rewidentów. Rada Nadzorcza będzie odpowiedzialna za nadzór nad całym tym procesem, od momentu wyboru biegłych rewidentów do otrzymania wyniku atestacji, co wymaga od nas większego zaangażowania i współpracy z zarządem oraz komitetami audytu.

ESG jest nieodłączną częścią strategii Banku Millennium, co niewątpliwie wpływa również na podejście do zagadnień związanych z tym obszarem? 

Oczywiście otwiera to możliwość bardziej skutecznego działania. Z perspektywy mojej roli – Przewodniczącej Komitetu Audytu Rady Nadzorczej, mam świadomość obowiązków nałożonych przez CSRD także na Komitet Audytu Rady Nadzorczej takich jak np. monitorowanie procesu sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju, w tym także wyboru tematów istotnych uwzględnianych w tej sprawozdawczości (badanie podwójnej istotności), czy monitorowanie skuteczności systemów kontroli wewnętrznej i systemów zarządzania ryzykiem oraz audytu wewnętrznego w zakresie sprawozdawczości ESG. Do tego dochodzą też obowiązki związane z procesem wyboru firmy audytorskiej, której zlecana jest usługa atestacji sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju. To pokazuje jak bardzo istotna stała się nasza rola w tym procesie.

Jak postrzega pani rolę banków w finansowaniu transformacji gospodarki?

Transformacja gospodarki w kierunku zrównoważonego rozwoju to jedno z najważniejszych wyzwań, przed którymi stoi dziś sektor finansowy. Banki, jako instytucje zaufania publicznego, mają do odegrania kluczową rolę – nie tylko jako źródło kapitału, ale także jako partner strategiczny wspierający klientów w tej zmianie.

I jak odnajduje się tutaj Bank Millennium?

Finansowanie transformacji jest ważną częścią naszej strategii działania „Strategia 2028 – Wartość i Wzrost”, którą ogłosiliśmy w październiku ubiegłego roku. Zakłada ona m. in. udzielenie 5 mld zł finansowania na projekty dotyczące zrównoważonego rozwoju w latach 2025-2028 (cel ten obejmuje kredyty dla przedsiębiorstw i detaliczne).

Jak przełoży się ta suma na konkrety np. dotyczące oferowanych klientom produktów i rozwiązań?

W zakresie oferty produktowej bank aktywnie rozwija rozwiązania wspierające zieloną transformację. Przykładem jest wprowadzony w tym roku EKO kredyt hipoteczny – produkt skierowany do osób kupujących nieruchomości energooszczędne, który oferuje preferencyjne warunki finansowania. To realne wsparcie dla klientów, którzy potrzebują finansowania nieruchomości spełniających standardy energooszczędności. Nie jest to też działanie jednostkowe. Bank wdrożył politykę odpowiedzialnego finansowania, która uwzględnia ryzyka środowiskowe i społeczne w procesach kredytowych i inwestycyjnych. Oznacza to, że decyzje finansowe są podejmowane z uwzględnieniem wpływu na klimat, lokalne społeczności i długoterminową wartość dla interesariuszy. Warto również wspomnieć o pierwszej emisji zielonych obligacji, którą przeprowadziliśmy rok temu. 

Bank Millennium nie tylko finansuje transformację, ale ją współtworzy. W 2023 roku zredukowaliśmy emisje własne (zakres 1 i 2) o 70% względem roku bazowego 2020 i cały czas konsekwentnie prowadzimy działania w kierunku dalszej redukcji, dążąc w efekcie do pełnej neutralności.

Jakie są kluczowe bariery utrudniające oferowanie finansowania wpierającego transformację?

Z perspektywy sektora bankowego należałoby wskazać kilka kluczowych wyzwań, z którymi się zmagamy. Po pierwsze, cały czas wiele firm nie ma wystarczającej świadomości w zakresie ESG, a tym samym nie wie jakie szanse dają inwestycje w zrównoważone projekty. Jednocześnie nie rozumieją, że opieszałość we wdrażaniu działań związanych ze zrównoważonym rozwojem może powodować zmniejszenie konkurencyjności.

Po drugie, nadal brak jest prostych, przejrzystych i przede wszystkim możliwych do spełnienia standardów, które definiowałyby, co rzeczywiście można uznać za finansowanie zrównoważone. 

Po trzecie we znaki daje się niepewność regulacyjna. Dynamicznie zmieniające się przepisy – zarówno krajowe, jak i unijne – powodują, że instytucje finansowe muszą stale dostosowywać swoje strategie, procesy i systemy raportowania. To generuje koszty i wymaga dużej elastyczności operacyjnej.

Po czwarte obserwujemy brak wystarczającej ilości danych ESG oraz trudności w ich weryfikacji. Wreszcie po piąte sektor liczy na dalszy rozwój systemowych zachęt dla przedsiębiorstw. Takie wsparcie w postaci dotacji czy gwarancji publicznych lub ulg podatkowych, daje klientom olbrzymią motywację do korzystania z kredytów zrównoważonych na większą skalę.

‍Celem POLSIF jest wzrost wartości i jakości zrównoważonego finansowania. Czy dostrzega Pani rozwiązania, które pozwoliłyby uwolnić potencjał zrównoważonych finansów drzemiący w bankach? Aby ułatwić odpowiedź zawęźmy pole dyskusji wyłącznie do obszaru kredytowania. 

Banki mogłyby korzystać na przykład z obniżenia wymogów kapitałowych związanych z aktywami zrównoważonymi. To byłoby dodatkowym stymulantem dla rozwoju zrównoważonego finansowania i potencjalnie dawało możliwość tańszego finansowania dzięki niższym obciążeniom kapitałowym. Po drugie nie zapominajmy o potrzebie edukacji i budowania świadomości. W Banku Millennium wdrożyliśmy np. zdigitalizowany proces komunikacji z klientem obejmujący cyfrową ankietę ESG, która pomaga nam ocenić, a klientom zrozumieć ich profil zrównoważonego rozwoju i dojrzałość w tym zakresie. Wreszcie banki powinny mieć dostęp do lepszych danych ESG. Brak konkretnych, mierzalnych danych ESG na temat polskich firm oraz finansowanych działalności utrudnia klasyfikację kredytów jako „zielonych”. Wspólne platformy danych, dostępne publiczne rejestry danych i ustandaryzowane raportowanie mogłyby wesprzeć banki w udzielaniu zrównoważonego finansowania.